Documentaire serie Verward van Jessica Villerius op tv

Jessica Villerius duikt in de verhalen achter krantenkoppen in de documentaire serie Verward, die vanaf vandaag – dinsdag 2 april 2024 – wekelijks om 20.30 uur te kijken is bij BNNVARA op NPO3. Drie jaar lang heeft ze onderzocht wat er er aan hulp beschikbaar is voor verwarde mensen en waar het eventueel spaak loopt. Een interessante documentaire. Ook voor wie twijfelt over zijn of haar kinderwens, omdat er bijvoorbeeld ‘verwarde personen’ in de familie of omgeving zijn. Dat is de reden dat ik ‘m hier op mijn blog deel.

Incidenten met verwarde personen

De politie signaleert de afgelopen jaren een grote toename in incidenten rondom verwarde personen. Het afgelopen jaar steeg het aantal meldingen naar bijna 142.000. Het arrestatieteam rukte in 2023 maar liefst 199 keer uit voor een zogeheten E33 melding. Dit houdt in dat er sprake is van een verward persoon, die een gevaar voor zichzelf of voor anderen is. In 2020 was dit 83 keer het geval. Dat is dus een stijging van 140%. Ook de GGZ, crisisdiensten en ziekenhuizen zien een sterke toename van incidenten met verwarde personen. Anderzijds zien ze de mogelijkheden voor hulp afnemen.

Verward: Jessica Villerius

Wat is verward en wat moeten we daar als maatschappij mee? In de zesdelige documentaire serie Verward onderzoekt documentairemaker Jessica Villerius drie jaar lang wat er aan hulp beschikbaar is voor verwarde mensen en waar het eventueel spaak loopt. Dit soms met vreselijke incidenten tot gevolg, gepleegd door mensen die soms al een uitgebreide psychiatrische geschiedenis hebben.

Kijktip: ook interessant de documentaire In de TBS, gemaakt door Hans Faber.

Verward of onbegrepen gedrag

Dit jaar is het tien jaar geleden dat Nederland werd opgeschrikt door de bizarre moord op voormalig minister van Volksgezondheid, Els Borst. De dader bleek een ernstig verwarde man. Hij kwam pas een jaar later in het vizier, toen hij ook zijn eigen zus doodde. De term ‘verward’ of ‘onbegrepen gedrag’ is sindsdien een woord dat regelmatig de krantenkoppen haalt. Het zorg ook vaak voor discussies in de rechtszaal.

Documentaire serie Verward

In de documentaire serie Verward loopt Jessica Villerius mee met GGZ-teams, crisisdiensten en arrestatieteams. Zo filmde ze op de acute psychiatrische hulpverlening in het Rijnstate, waar ze onder anderen sprak met een jongeman die in een ernstige psychose verkeert. Ook liep ze mee met wijkagenten die zorgmijders opsporen. Zij laten hen verplicht opnemen, terwijl die mensen dat zelf absoluut niet nodig vinden. Ze probeert zich een weg te banen door het doolhof van regels, wetgeving, kastjes en muren waarin iedereen die te maken heeft met verward gedrag, onvermijdelijk terechtkomt.

Omgeving verwarde personen

De politie en hulpverlening doet wat ze kunnen, met de mensen en middelen die ze hebben. Maar de aanpak vereist ongelooflijk veel tijd, tact, mensen en dus … geld. En daar is de afgelopen jaren flink op bezuinigd. Jessica Villerius: “Wat me vooral opviel, is dat de omgeving van verwarde personen het vaak heel scherp in de gaten heeft dat iemand afglijdt, maar nergens wordt gehoord. Ze verdwalen in de jungle van wetgeving en privacy. Zeker als het om een volwassen iemand gaat die zelf geen hulp wil.”

Kan impact hebben op je kinderwens

Als je hier zo druk mee bent en de zorgen draagt (niet alleen door dat je fysiek stappen moet ondernemen, maar ook mentaal er veel mee bezig bent), begrijp ik helemaal dat je eigen kinderwens op een lager pitje staat. En dat je gaat twijfelen; zoals ik het hierboven al schreef. Je maakt je al genoeg zorgen en vraagt je misschien af of daar de zorg voor en om een kindje nog wel bij past. Daarom deel ik deze documentaire ook op Twijfelmoeder. Ik wil dat we ook echt een eerlijk beeld hebben van onze maatschappij.

Lees ook: Kraambedpsychose is effectief te behandelen

Niets gedaan met meldingen

Jessica Villerius gaat verder: “Van bijna alle grote incidenten waarvan ik nabestaanden of familie sprak, was er sprake van eerdere meldingen door betrokkenen. Toch werd daar dan niets mee gedaan, vaak omdat instanties niet samenwerken en geen informatie delen. De lijn tussen slachtoffer van het systeem en dader in een grote moordzaak, was soms angstaanjagend dun.” Ja, dan begrijp ik helemaal dat je als naaste ook geen vertrouwen meer hebt in het systeem. En dat je daardoor kunt gaan twijfelen over het feit of je ‘in deze wereld’ een kindje wil.

Documentaire Verward Jessica Villerius

Jessica voert in de documentaire Verward exclusieve gesprekken met mensen die lijdend voorwerp waren van krantenkoppen, maar nooit eerder in het openbaar spraken over hun verdriet. Zoals de zoon van Els Borst. Hij vraagt zich af wat er de afgelopen 10 jaar – sinds zijn moeder vermoord is door een verward persoon – nou echt veranderd is. Zoon Dirk: “Helaas heel weinig. Veel van deze plegers worden nog steeds als daders gezien. Maar ik zie hen, ondanks dat ik mijn moeder kwijt ben, toch echt als patiënt. En een patiënt moet in mijn ogen niet gestraft, maar geholpen worden.”

Patiënt of levensgevaarlijke moordenaar?

Over die dunne lijn tussen een levensgevaarlijke moordenaar en een ernstig zieke patiënt, spreekt Jessica Villerius ook met tal van getuigen. Onder hen de jonge huisarts die begin 2023 bijna werd doodgestoken door een verwarde patiënt. En een lid van het arrestatieteam die de zogeheten kruisboogschutter van Almelo neerschoot. Wanneer verandert iemand van een dader in een slachtoffer of andersom?

Documentaireserie Verward kijken

Verward van Jessica Villerius kijk je vanaf dinsdag 2 april wekelijks om 20.30 uur bij BNNVARA op NPO3. Terugkijken kan via NPO Plus en NPO Start. Wil je dit vanuit het buitenland doen, lees dan dit artikel.

Foto: BNNVARA

Twijfel jij over je kinderwens?