Zwanger & werken: groter risico op complicaties in zwangerschap

Bedrijfsarts Monique van Beukering heeft onderzoek gedaan naar werkende vrouwen die zwanger zijn én de kans op complicaties in de zwangerschap. Een onderwerp dat ik met interesse volg, want ik ben zelf zo’n mama die als zelfstandig ondernemer zo’n beetje heeft gewerkt tot de weeën begonnen én ik typte de eerste artikelen alweer vliegensvlug na de bevalling… Dat deed ik niet door financiële druk – iets wat ik me wel voor kan stellen, omdat de ZEZ-uiterking echt minimaal is – maar omdat ik er zelf ontzettend veel zin in had. Maar heb ik hierbij onnodige risico’s gelopen? Lees meer over het onderzoek van Monique van Beukering.

Groter risico

Zwangere vrouwen met een baan hebben een groter risico op complicaties tijdens de zwangerschap. De bestaande wettelijke regels en richtlijnen om zwangeren te beschermen worden niet toegepast bij de helft van de vrouwen met een ‘laag risico zwangerschap’. Bij meerlingzwangerschappen is dat bijna 60%. Dit blijkt uit onderzoek van bedrijfsarts Monique van Beukering. “Deze vrouwen hebben een duobaan: werken en zwanger zijn. Werkgevers moeten meer doen aan de veiligheid van hun zwangere werknemers”, aldus Van Beukering die op 6 december 2022 promoveert bij Amsterdam UMC.

Leestip: Spuug op je bloeuse – je eigen keuzes maken als zwangere vrouw en werkende moeder.

Zwanger en werken

Nederland kent uitgebreide regels en richtlijnen voor werkende zwangeren. Deze adviezen zijn opgesteld door bedrijfsartsen, verloskundigen, gynaecologen en experts van het RIVM en de SER. Monique van Beukering vertelt: “We weten dat lichamelijk belastend werk en lange werktijden de kans op bijvoorbeeld vroeggeboorte verhogen. Vroeggeboorte is de belangrijkste reden voor het overlijden van pasgeboren baby’s en een grote veroorzaker van blijvende handicaps. Daarom zijn deze richtlijnen en wetten opgesteld. Als zwangere vrouwen deze richtlijnen volgen, kunnen ze veilig doorwerken tot aan hun verlof. Maar helaas worden deze richtlijnen vaak niet toegepast.

Werken en vroeggeboorte

Ongeveer zeven op de honderd zwangere vrouwen in Nederland bevallen te vroeg, vóór 37 weken zwangerschap. Uit onderzoek van Monique van Beukering blijkt dat het risico op vroeggeboorte stijgt bij gezonde zwangere vrouwen die tijdens hun werk regelmatig 3 uur of langer staan, 5 tot 10 kilo of meer tillen of ander lichamelijk inspannend werk doen. Tien op de honderd van deze groep vrouwen krijgt te maken met een vroeggeboorte. Datzelfde risico hebben zwangeren die meer dan 40 uur per week werken.

Meerling, werk en vroeggeboorte

Vrouwen die een twee- of drieling verwachten, hebben sowieso al een hoger risico op vroeggeboorte. Als deze vrouwen meer dan 28 uur per week werken of avond- of nachtdiensten draaien, is hun risico op een te vroeg geboren kind twee tot drie keer zo groot. Dit risico wordt nog versterkt als er sprake is van werkdruk of lichamelijke belasting. Van Beukering: “Het gaat bij deze vrouwen om zeer vroeg geboren kinderen. Sommigen bevallen al voor de 32e zwangerschapsweek.”

Bezoek bedrijfsarts

Uit het onderzoek van Monique van Beukering blijkt dat minder dan 20% van de werkgevers aandacht heeft voor werkomstandigheden van hun zwangere medewerkers. “Dat moet echt veranderen, bijvoorbeeld door iedere zwangere vroeg in de zwangerschap te verwijzen naar de bedrijfsarts. In dit (preventieve) consult worden de risico’s van het werk besproken. Een vroegtijdig gesprek met de bedrijfsarts voorkomt uitval van de werknemer en complicaties in de zwangerschap. Nu is het vaak al te laat wanneer vrouwen met klachten bij de bedrijfsarts komen. We hopen dat werkgevers die meerwaarde inzien en meer medewerkers zullen informeren dat ze recht hebben op een gesprek met een bedrijfsarts. Onze onderzoeken laten die noodzaak zien.”

Rol van verloskundige en gynaecoloog

Tenslotte pleit de onderzoekster voor een grotere rol van verloskundigen en gynaecologen in de advisering van werkende zwangere vrouwen. Zij zien bijna alle zwangeren al vroeg in de zwangerschap. Zij kunnen hun cliënten adviseren naar de bedrijfsarts te gaan voor advies over werkaanpassing, of zelf advies geven.

Zelfstandig ondernemer

Ik ben daarnaast benieuwd of de onderzoekster ook heeft gekeken naar de risico’s die zelfstandige onderneemsters nemen door (langer) te blijven werken als ze zwanger zijn (of eerder weer te beginnen), zoals ik deed. Nu is mijn werk natuurlijk typisch kantoorwerk, dus fysiek is het niet zwaar. Maar anderzijds als je door blijft werken en deadlines blijft hebben, dan haal je je natuurlijk op het eind van de zwangerschap wel wat stress op de hals. Een risico dat sommige zwangere onderneemsters wel moeten nemen, omdat de uitkering die vanuit de overheid volgt natuurlijk minimaal is. Tja, en met al die stijgende kosten, kan ik me voorstellen dat je – als je je goed voelt – wel gewoon je ding blijft doen.

Twijfel jij over je kinderwens?