Pasgeboren babytje vermoorden: psychische stoornis moeders

Je pasgeboren babytje vermoorden? Neonaticide – waarbij moeders hun kindje vlak na de bevalling doden – komt nog steeds voor. Ook in Nederland. Vol ongeloof wordt er dan op de nieuwsberichten rondom de moord gereageerd ‘hoe kan een moeder dat doen?’. Promovenda Katinka de Wijs van Tilburg University is hier in gedoken.

Aan de hand van forensisch psychologisch onderzoek deed Katinka de Wijs haar bevindingen. Ze concludeert onder meer dat deze vrouwen in de meeste gevallen kampen met een psychische stoornis en tijdens de zwangerschap nauwelijks een band met het kind ontwikkelen.

Neonaticide

Neonaticide, ofwel een pasgeboren kind binnen 24 uur na de geboorte om het leven brengen, is een fenomeen van alle tijden en culturen. Ook in Nederland komt het nog steeds een paar keer per jaar aan het licht. Meestal is de dader de biologische moeder. Over de achtergronden en beweegredenen van moeders die neonaticide plegen is echter nog weinig bekend. Katinka de Wijs-Heijlaerts voerde daarom forensisch psychologisch onderzoek uit. Ze bestudeerde dertig gevallen die plaats vonden tussen 1994 en 2015, aan de hand van psychologische en psychiatrische onderzoeken van vrouwen die vervolgd zijn, uittreksels van justitiële documentatie en gerechtelijke uitspraken.

Psychische problemen

Een duidelijk socio-demografisch profiel van de neonaticidepleger kan niet worden gegeven, concludeert De Wijs: neonaticide wordt zowel door jonge, minderjarige, alleenstaande vrouwen gepleegd als door oudere vrouwen die getrouwd zijn en al kinderen hebben. Wat de vrouwen vaak wel gemeen hebben is een laag zelfgevoel, gevoelsisolatie, identiteitszwakte, vermijdende kenmerken en autonomieproblemen. Bij bijna alle onderzochte verdachten is een ziekelijke stoornis en/of een gebrekkige ontwikkeling van de geestvermogens vastgesteld.

Ook interessant om te lezen:

Geen band met het kind

Geconfronteerd met een ongeplande zwangerschap trekken veel van de verdachten zich terug uit het sociale leven en houden ze de zwangerschap voor hun omgeving verborgen. Maar het meest kenmerkende is dat zij tijdens de zwangerschap geen band met het kind opbouwen en dat ze het kind tijdens de zwangerschap en bij de geboorte slechts in beperkte mate – of helemaal niet – ervaren als een hulpbehoevend individu.

Aanbevelingen

Neonaticide voorkomen is lastig, omdat vrouwen de zwangerschap doorgaans goed verbergen. Je vraagt je misschien af hoe dat kan? Ik interviewde zelf een aantal jaar geleden een meisje die aangaf niet te weten zwanger te zijn. De schaarse momenten waarop ze zich tot de hulpverlening wenden, bieden niettemin een mogelijkheid om in te grijpen, aldus de promovenda. Wanneer een hulpverlener een zwangerschap vermoedt maar de vrouw een zwangerschapstest afhoudt, is alertheid geboden. Hulpverleners kunnen proberen de vrouw in beeld te houden en toch te bewegen tot een zwangerschapstest.

Echo

Wanneer dat lukt, zou ook een aanvullende echo kunnen helpen, omdat een beeld van het ongeboren kind mogelijk kan bijdragen aan bewustwording van de zwangerschap. Dit vind ik persoonlijk sowieso een goede aanbeveling; ook voor vrouwen die met twijfels de zwangerschap in gaan.

Verwijzen

Ook vrouwen die een zwangerschap willen laten afbreken maar bij wie de zwangerschap daarvoor te ver gevorderd is, zouden zoveel mogelijk gevolgd moeten worden en naar de juiste zorg verwezen. Denk bijvoorbeeld aan Stichting De Beschermde Wieg.

Katinka de Wijs-Heijlaerts heeft haar bevindingen beschreven in het proefschrift Stil leven. Zwanger, maar niet in verwachting. Een forensish psychologische studie naar neonaticide in Nederland. Hier vertelt ze er meer over.

Foto van geknakte roos en teddybeertje van Shutterstock.

Twijfel jij over je kinderwens?