Heb je kinderen? Documentaire over ongewenst kinderloos zijn

De documentaire Heb je kinderen – over ongewenst kinderloos zijn – wordt vanavond om 20.25 uur bij KRO-NCRV op NPO2. Filmmaker Inés ten Berge (49) dacht dat het grootste leed wel geleden zou zijn op het gebied van kinderloosheid. “Maar niets is minder waar. De wens om een kind te krijgen blijft, en zelfs mijn twijfels of ik er wel alles aan heb gedaan.” Hoe accepteer je dat je geen kinderen kunt krijgen in een wereld waarin alles medisch-technisch mogelijk lijkt? Dat is de centrale vraag in de documentaire Heb je kinderen?

Laatste kans moeder

“Ik ga kijken of er klinieken zijn die je willen behandelen. Ik wil dat ook jouw verhaal goed afloopt.” Het is een spannend moment in de documentaire als de Finse arts die Inés bezoekt haar nieuwe hoop biedt. In zijn fertiliteitskliniek is de leeftijdsgrens 47 jaar. Maar onder zijn collega’s in Europa zal er zeker een zijn die ook oudere vrouwen behandelt, mèt een niet-anonieme donor, een voorwaarde voor Inés. Krijgt ze hier nog een laatste kans om moeder te worden? En zal ze daar ook gebruik van maken?

Documentaire ongewenst kinderloos

In een heel persoonlijke zoektocht vertelt Inés over haar sterke kinderwens, haar eerdere vruchtbaarheidsbehandelingen en hoe die op niets zijn uitgelopen. Ze praat ook met anderen over hun lot, hun keuzes, hun dillemma’s en het verdriet dat ongewenste kinderloosheid heet.

Zwanger op 48ste

Zo maakt ze kennis met Coco, die op haar 48e nog moeder werd. “Ik voel me nu eigenlijk beter dan toen ik jonger en nog aan het feesten was. Ik ben veel meer in balans”, reageert Coco op de vraag hoe het is om op haar 51e moeder van een peuter te zijn. Zij koos uiteindelijk voor anonieme eiceldonatie in Spanje. “Eerder dacht ik: ik wil een kind van mezelf. Nu: het maakt niet uit, ik wil een kind liefde kunnen geven.”

Stoppen met IVF

Veertigers Ellen en Joost bleven kinderloos. Zij stopten heel bewust na hun eerste IVF-poging met het medische traject, omdat het niet goed voelde. Ellen: “En toch ontstaat er dan soms verwarring als je weer hoort over een wonderdokter of nieuwe methode: ‘moeten we niet tóch..?’ ‘Je wilt er toch alles aan gedaan hebben, zeggen mensen dan.’ Alsof het onze eigen schuld is dat we geen kinderen kunnen krijgen.”

Lees ook: Wat zou je willen weten over ongewenst kinderloos zijn.

Kleinkinderen missen

Wilma en Fritjof zijn inmiddels gepensioneerd en moeten niet alleen kinderen, maar ook kleinkinderen in hun leven missen. Het verdriet daarover speelt bij vlagen op, vertelt Wilma. “Ik heb geaccepteerd dat het soms nog steeds pijn doet. Toen de eerste vriendin een kleinkind kreeg realiseerde ik me: onze wegen scheiden weer. Dat had ik eerder meegemaakt, toen ik geen moeder werd en anderen wel. Maar het leven is niet maakbaar.” Over kinderloos zijn in ‘de herfst en winter van je leven’ heeft Lisette Schuitemaker het ook in haar boek Gelukkig zonder kinderen.

Uitgestelde kinderwens

Emeritus hoogleraar Voortplantingsgeneeskunde Fulco van der Veen (AMC) spreekt in de documentaire van een ‘epidemie van mislukte uitgestelde kinderwensen’. Een onbedoeld gevolg van de tweede feministische golf waarin meisjes en vrouwen werden gestimuleerd opleidingen te volgen, carrière te maken. Dat de vruchtbaarheid na je 30ste in rap tempo afneemt was een abstractie. Als kinderen krijgen niet lukt, is dat lijden stelt hij. “Dat tors je de rest van je leven met je mee. Ik denk dat het een van de ergste dingen is die je kan overkomen.”

In mijn boek De twijfelmoeder sta ik hier ook uitgebreid bij stil. Toch ben ik het niet helemaal met Van der Veen eens; het komt niet alleen door onze carrière. Er zijn ook tal van andere redenen waarom een vrouw pas later aan het moederschap begint (en kinderloos blijft). Hier staat Liesbeth Smit ook uitgebreid bij stil in haar boek ‘Echte vrouwen krijgen een kind’.